Ένα αναπόσπαστο μέρος της ωρίμανσης ενός ατόμου είναι να ορίσει τα όνειρά του και τον ίδιο του τον εαυτό. Τι θέση κατέχει στον κόσμο που τον περιβάλλει, και τι όνειρα και αξιώσεις προσδίδει στο πρόσωπό του. Ο σχηματισμός οικογένειας σε πολλές περιπτώσεις κατέχει μία σημαντική θέση σε αυτά τα όνειρα και τις αξιώσεις, είτε εξαρχής, είτε όπως εκτυλίσσεται σταδιακά και απρόβλεπτα συχνά η ζωή του ανθρώπου.
Και με τα παιδιά αλλάζει ελαφρώς το πράγμα. Η σάρκα από τη σάρκα σου και το αίμα από το αίμα σου αρχίζει να μεγαλώνει και να κατέχει μία παρόμοια θέση με τη δική σου, να σχηματίζει δικά του όνειρα και σχέδια. Εσύ όμως συνεχίζεις να κάνεις τα δικά σου, μόνο που αυτή τη φορά εμπεριέχουν και τα παιδιά σου. Και υπάρχουν συγκεκριμένα πταίσματα, στα οποία υποπέφτουν οι περισσότεροι, αν όχι όλοι, οι γονείς. Το να γίνεις γονιός, ας πούμε, είναι το όνειρο να αποκτήσεις παιδιά. Το να γίνεις παππούς ή γιαγιά είναι το όνειρό σου να αποκτήσει το παιδί σου δικά του παιδιά (ώστε να τα χαρείς και εσύ). Είναι κάτι σαν το όνειρο του να γίνει ένας φίλος σου εκατομμυριούχος. Δεν γίνεσαι εσύ εκατομμυριούχος, ούτε υφίστασαι εσύ τις συνέπειες της μεταλλαγής αυτής. Εσύ απλώς απολαμβάνεις το προνόμιο του να στέκεσαι δίπλα στο φίλο σου και να εκπληρώνεται το όνειρό σου. Οπότε εξαρτάται από το φίλο σου να συμμεριστεί αυτό το όνειρο και να το πραγματοποιήσει.
Επιστρέφοντας στις σχέσεις γονέα - παιδιού, τα όνειρα και τις αξιώσεις που προβάλλει ο γονέας στο παιδί του, αν και εντός λογικών ορίων δεκτά, θεμιτά και απαραίτητα, δεν είναι σε όλες τις περιπτώσεις σωστά. Αν θέλεις το παιδί σου να γίνει γιατρός, πολύ κρίμα, γιατί το παιδί σου θέλει να γίνει γιάπης δικηγόρος. Αν ήθελες το παιδί σου να γίνει δικηγόρος, tough luck, γιατί αποφάσισε να γίνει βιολόγος με διδακτορικό και θέση ως καθηγήτρια στο πανεπιστήμιο. Ή αν θέλεις να γίνει δασκάλα, ατύχησες, καθώς περνάει πολύ καλύτερα ως κομμώτρια, και πιθανότατα πληρώνεται και καλύτερα. Εν ολίγοις, δεκτό και σεβαστό το όνειρό σου για τη ζωή του παιδιού σου, αλλά η ζωή αυτή είναι του παιδιού σου και οι πιθανότητες λένε ότι έχει δικά του/ της όνειρα και αξιώσεις για αυτήν.
Εστιάζοντας στη θέση του παιδιού, είναι στη διακριτική ευχέρεια να δεχτεί και να εκπληρώσει τα όνειρα των γονιών του, ή να τα απορρίψει και να τραβήξει το δρόμο του. Και σε ορισμένα θέματα και όνειρα, ενυπάρχει ένα στοιχείο υποκρισίας αν το παιδί δεν ξεκαθαρίσει ότι το όνειρο που θα πραγματοποιηθεί δεν είναι αυτό των γονιών του. Και αυτό, επειδή σε πολλές περιπτώσεις, δεν μιλάμε περί ονείρων "εγώ-όταν-μεγαλώσω-θα-γίνω-αστροναύτης" "όχι-θα-γίνεις-υδραυλικός", αλλά για τρόπους ζωής, αξίες, και ταυτότητες, κάτι σαν "όταν-μεγαλώσεις-και-γίνεις-πατέρας-και-μου-κάνεις-εγγόνια" "όταν-μεγαλώσω-θα-κάνω-εγχείριση-διόρθωσης-φύλου-οπότε-δεν-θα-γίνω-πατέρας-με-την-καμία". Δεν υπάρχει τρόπος να υπερασπίσεις την ταυτότητα σου απέναντι στους γονείς σου, χωρίς να ποδοπατήσεις μερικές τουλίπες από αυτές που στολίζουν τα όνειρά τους. Συνήθως βέβαια δεν είναι μερικές τουλίπες, αλλά ό,τι πήρε παραμάζωμα η μπουλντόζα που έστειλες εκεί μέσα.
Εδώ θα αλλάξουμε λίγο οπτική γωνία. Φαντάσου για μια στιγμή να είσαι ο γονιός του, και το παιδί σου να σου λέει ότι άκυρα τα όνειρά σου, επειδή είναι άθρησκος, επειδή φεύγει για να πάει σε μοναστήρι, επειδή είναι λεσβία, επειδή ερωτεύτηκε αλλόθρησκο/ αλλοεθνή (αν είσαι κομματάκι δα ρατσιστής), επειδή τόσα άλλα. Απογοητεύεσαι, συντρίβονται τα όνειρά σου, νιώθεις μία απόσταση ανάμεσα σε σένα και το παιδί σου, φοβάσαι για το μέλλον.
Έλα τώρα όμως στη θέση του παιδιού. Να ξέρεις ότι αυτό που θα πεις θα απογοητεύσει τους γονείς σου. Ξέρεις τα όνειρα που έχουν για σένα και συνθλίβοντάς τα νιώθεις μία απογοήτευση και εσύ. Καλώς ή κακώς απογοητεύεις τους γονείς σου. Και στιγμές πριν το κάνεις, το ξέρεις ότι θα συμβεί έτσι. Αλλά νιώθεις ότι είναι ένα απαραίτητο στάδιο. Όχι η καταστροφή των ονείρων τους, ούτε η απογοήτευσή τους, αλλά η επικοινωνία της ταυτότητάς σου. Αν έχεις μεγαλώσει με συγκεκριμένες αρχές, είναι και θέμα ανταπόδοσής τους. Αν οι γονείς σε ανέθρεψαν να μην είσαι υποκριτής, το λιγότερο που μπορείς να κάνεις είναι να μην είσαι υποκριτής απέναντί τους.
Μαμά, μπαμπά, λυπάμαι για την αναστάτωση απόψε. Δεν το έκανα με κακή πρόθεση. Ήθελα να είμαι ειλικρινής απέναντί σας. Λυπάμαι που το καθυστέρησα τόσα χρόνια, χρόνια στα οποία εσείς χτίζατε όνειρα πάνω μου. Δεν είναι δικά μου όμως τα όνειρα αυτά, ποτέ δεν ήταν.
Σας αγαπώ και τους δύο.
Και με τα παιδιά αλλάζει ελαφρώς το πράγμα. Η σάρκα από τη σάρκα σου και το αίμα από το αίμα σου αρχίζει να μεγαλώνει και να κατέχει μία παρόμοια θέση με τη δική σου, να σχηματίζει δικά του όνειρα και σχέδια. Εσύ όμως συνεχίζεις να κάνεις τα δικά σου, μόνο που αυτή τη φορά εμπεριέχουν και τα παιδιά σου. Και υπάρχουν συγκεκριμένα πταίσματα, στα οποία υποπέφτουν οι περισσότεροι, αν όχι όλοι, οι γονείς. Το να γίνεις γονιός, ας πούμε, είναι το όνειρο να αποκτήσεις παιδιά. Το να γίνεις παππούς ή γιαγιά είναι το όνειρό σου να αποκτήσει το παιδί σου δικά του παιδιά (ώστε να τα χαρείς και εσύ). Είναι κάτι σαν το όνειρο του να γίνει ένας φίλος σου εκατομμυριούχος. Δεν γίνεσαι εσύ εκατομμυριούχος, ούτε υφίστασαι εσύ τις συνέπειες της μεταλλαγής αυτής. Εσύ απλώς απολαμβάνεις το προνόμιο του να στέκεσαι δίπλα στο φίλο σου και να εκπληρώνεται το όνειρό σου. Οπότε εξαρτάται από το φίλο σου να συμμεριστεί αυτό το όνειρο και να το πραγματοποιήσει.
Επιστρέφοντας στις σχέσεις γονέα - παιδιού, τα όνειρα και τις αξιώσεις που προβάλλει ο γονέας στο παιδί του, αν και εντός λογικών ορίων δεκτά, θεμιτά και απαραίτητα, δεν είναι σε όλες τις περιπτώσεις σωστά. Αν θέλεις το παιδί σου να γίνει γιατρός, πολύ κρίμα, γιατί το παιδί σου θέλει να γίνει γιάπης δικηγόρος. Αν ήθελες το παιδί σου να γίνει δικηγόρος, tough luck, γιατί αποφάσισε να γίνει βιολόγος με διδακτορικό και θέση ως καθηγήτρια στο πανεπιστήμιο. Ή αν θέλεις να γίνει δασκάλα, ατύχησες, καθώς περνάει πολύ καλύτερα ως κομμώτρια, και πιθανότατα πληρώνεται και καλύτερα. Εν ολίγοις, δεκτό και σεβαστό το όνειρό σου για τη ζωή του παιδιού σου, αλλά η ζωή αυτή είναι του παιδιού σου και οι πιθανότητες λένε ότι έχει δικά του/ της όνειρα και αξιώσεις για αυτήν.
Εστιάζοντας στη θέση του παιδιού, είναι στη διακριτική ευχέρεια να δεχτεί και να εκπληρώσει τα όνειρα των γονιών του, ή να τα απορρίψει και να τραβήξει το δρόμο του. Και σε ορισμένα θέματα και όνειρα, ενυπάρχει ένα στοιχείο υποκρισίας αν το παιδί δεν ξεκαθαρίσει ότι το όνειρο που θα πραγματοποιηθεί δεν είναι αυτό των γονιών του. Και αυτό, επειδή σε πολλές περιπτώσεις, δεν μιλάμε περί ονείρων "εγώ-όταν-μεγαλώσω-θα-γίνω-αστροναύτης" "όχι-θα-γίνεις-υδραυλικός", αλλά για τρόπους ζωής, αξίες, και ταυτότητες, κάτι σαν "όταν-μεγαλώσεις-και-γίνεις-πατέρας-και-μου-κάνεις-εγγόνια" "όταν-μεγαλώσω-θα-κάνω-εγχείριση-διόρθωσης-φύλου-οπότε-δεν-θα-γίνω-πατέρας-με-την-καμία". Δεν υπάρχει τρόπος να υπερασπίσεις την ταυτότητα σου απέναντι στους γονείς σου, χωρίς να ποδοπατήσεις μερικές τουλίπες από αυτές που στολίζουν τα όνειρά τους. Συνήθως βέβαια δεν είναι μερικές τουλίπες, αλλά ό,τι πήρε παραμάζωμα η μπουλντόζα που έστειλες εκεί μέσα.
Εδώ θα αλλάξουμε λίγο οπτική γωνία. Φαντάσου για μια στιγμή να είσαι ο γονιός του, και το παιδί σου να σου λέει ότι άκυρα τα όνειρά σου, επειδή είναι άθρησκος, επειδή φεύγει για να πάει σε μοναστήρι, επειδή είναι λεσβία, επειδή ερωτεύτηκε αλλόθρησκο/ αλλοεθνή (αν είσαι κομματάκι δα ρατσιστής), επειδή τόσα άλλα. Απογοητεύεσαι, συντρίβονται τα όνειρά σου, νιώθεις μία απόσταση ανάμεσα σε σένα και το παιδί σου, φοβάσαι για το μέλλον.
Έλα τώρα όμως στη θέση του παιδιού. Να ξέρεις ότι αυτό που θα πεις θα απογοητεύσει τους γονείς σου. Ξέρεις τα όνειρα που έχουν για σένα και συνθλίβοντάς τα νιώθεις μία απογοήτευση και εσύ. Καλώς ή κακώς απογοητεύεις τους γονείς σου. Και στιγμές πριν το κάνεις, το ξέρεις ότι θα συμβεί έτσι. Αλλά νιώθεις ότι είναι ένα απαραίτητο στάδιο. Όχι η καταστροφή των ονείρων τους, ούτε η απογοήτευσή τους, αλλά η επικοινωνία της ταυτότητάς σου. Αν έχεις μεγαλώσει με συγκεκριμένες αρχές, είναι και θέμα ανταπόδοσής τους. Αν οι γονείς σε ανέθρεψαν να μην είσαι υποκριτής, το λιγότερο που μπορείς να κάνεις είναι να μην είσαι υποκριτής απέναντί τους.
Μαμά, μπαμπά, λυπάμαι για την αναστάτωση απόψε. Δεν το έκανα με κακή πρόθεση. Ήθελα να είμαι ειλικρινής απέναντί σας. Λυπάμαι που το καθυστέρησα τόσα χρόνια, χρόνια στα οποία εσείς χτίζατε όνειρα πάνω μου. Δεν είναι δικά μου όμως τα όνειρα αυτά, ποτέ δεν ήταν.
Σας αγαπώ και τους δύο.
Πολύ ωραία ανάρτηση. Η καταπίεση από την οικογένεια μοιάζει με ταμπού και ελάχιστα συζητείται ώστε να μην καταπιέζονται τα παιδιά. Συνήθως ο Σεβασμός και η παρερμηνεία του έρχεται και επιφορτίζει τα παιδιά με ευθύνες που δεν θα έπρεπε να έχουν και αυτό εμποδίζει και την παραπέρα εξέλιξή τους.
ΑπάντησηΔιαγραφήΆλλο το να σέβεται κανείς του γονείς του λοιπόν και να τους αγαπά και άλλο να θυσιάζει τη ζωή του για να εκπληρώσει (ή μάλλον να προσπαθεί συνεχώς να εκπληρώσει) τα όνειρά τους.
Φυσικά οι γονείς οι ίδιοι πρέπει να μεγαλώνουν ανεξάρτητα παιδιά και να έχουν διαχωρίσει ήδη τις έννοιες στο μυαλό τους ώστε να μην πληγώνονται όταν το παιδί θελήσει να πετάξει με τα φτερά του.